Pemuka Jaku

Pemuka Jaku
Niat ati penulis nengkebang siti blog ngena jaku Iban ngambika jaku tu enda lenyau mabun laya nitihka aki ini kitai ke Serawai Mandai Betangga Tunggang lalu pia mega awakka iya tau nyadika pesaka sida Titik Nasan Pantau Ajan Panjai Lengan, Tuai Sebayan ba Bedega Lintang Takang. Laman tu ukai semina ngenang pasal pemansang jaku Iban di sekula enggau budaya bansa Iban tang mega ngenang pekara pasal pengerindu diau begulai sejalai sereta bekunsi tuju pengidup enggau mayuh pupu raban bansa ba Malaysia. Kepenudi bendar, laman tu dikarapka ulih nyadika penyanding penemu ngagai bala nembiak ke agi belajarka jaku Iban baikka iya di tikas sekula, institut pematih pengajar tauka universiti.

"Dikelala Buah ari Langgu, Dikelala Basa ari Penyiru, Dikelala Bansa ari Jaku"

Selasa, 29 Mei 2012

Bulan Iban Mabuk


Puas ngiga pekara ke deka dikenang dalam blog sekali tu, ukai reti nya nadai pekara munyi ke bakih aku madah enti arapka theory of abundance nadai jalai kitai tau bengkerap penemu. Tang nya mih munyi ku orang enti deka alah enda enti enggai bisi tau mih nadai. Nya alai sekali tu laban ke ngenangka Hari Gawai pan majak semak, aku nguji mantaika pekara ti bisi kaul Hari Gawai sereta budaya raban bansa Iban. Nyadi kenang tu asil ari perati sereta peneleba ke begulai sejalai enggau mayuh tikas bansa orang. Tuju kenang tu semina deka ngenataika buah kenang laban ke bisi pengerindu deka bekunsika cherita enggau orang bukai, nadai niat deka ngemaruh sereta ngenyaika sapa-sapa. Enti sema bisi orang berasai tepangki ketegal cherita ditu, aku minta ampun ari punjung pala sampai ujung kaki.
Bala Iban sama bela nemu Hari Gawai enda lama agi deka datai, nya alai baka selama mih bala Iban ngiruh diri nyendiaka pekara ti bisi kaul enggau hari nya. Ambika banding, bulan May tu mih dikumbai aku bulan Pra-Gawai, bulan bala Iban ngirai diri ngintu pengerami Hari Gawai, siti-siti pengerami ke udah diberi perintah diungkup ke bala Dayak ngintu pengerami asal sida. Enti tak bejaku pasal gawai aja, raban bansa Iban mih ke ngembuan mayuh amat bansa gawai ditu diintuka sida ari gawai ngintu orang sakit datai ngagai gawai ngintu orang ke udah parai iya nya Gawai Antu.
Tang ketegal ubah pemansang dunya, mayuh bala Iban udah ninggalka pengarap lama ti nekul sida ngemansangka pengidup diri lalu tu nyerakung gawai ke diintu sida kemaya hari tu. Nyadi kemaya hari tu bala Iban mayuh agi ke semina ngintu Hari Gawai Dayak, hari ke udah diungkupka perintah ngagai raban bansa Dayak.
Nya mih lengkaka sesempa leka pinang cherita pasal bansa gawai nya tadi, diatu mulaika diri ngagai bulan May, bulan bala Iban ngirai diri deka ngintu pengerami Hari Gawai Dayak.  Munyi ku aku dulu tadi, nya mih bulan alai Iban ngiraika diri, bulan Pra-Gawai. Maya tu mih mayuh gerempung Iban kelebih agi gerempung ukai kuasa perintah (NGO) berengkah baum merambuka hari ngintu pengerami makai lemai pra-gawai. Nya alai lebuh bulan May tu kitai ulih ninga ari radio tauka macha ari surat berita senentang pengerami makai lemai pra-gawai diintu di balai gempuru, restoran, hotel, pub tauka abis jai ba kedai kupi.
Maya pengerami malam pra-gawai tu mih bala tuai-tuai enggau pemesai-pemesai Iban begelumu makai beserumpu enggau pangan diri enggau bansa Iban bukai. Sekeda nya lalu nyambung ke tempat bukai enti bedau puas ati sepengudah ke begelumu nya tadi. Ukai enda puas enggau pemakai ti bisi dinah maya pengerami nya tang lalu bedau puas ati ngirup, bebuti enggau pangan diri agi mega enda ulih mantaika pengelandik diri belagu laban semua aktiviti udah diatur sechara rasmi.
Nya cherita pengerami ke diatur gerempung Iban ukai perintah. Bisi mega pengerami pra-gawai diatur bala Iban enggau kaban belayan baka diri menyadi, diri petunggal. Pengerami pra-gawai tu bisi nya diintu ba kedai kupi, restoran tauka pub nitihka pengerindu orang ke empu pengawa. Bisi nya semina deka makai aja- nya ke milih restoran. Enti nyau enggau pengawa ngirup tempat alai makai beserumpu nya ba kedai kupi ke bisi ngenah ai bir sepuluh ringgit empat tin. Enggi iya ke deka ngirup enggau belagu tentu sida milih pub, taja pan ai bisa bisi deka mar mimit tang kenu ku jaku laban dekaka status ti dikumbai ba pub nya milih tempat nya alai begelumu. Kelimpah ari kaban belayan bisi mega bala Iban ke sama gawa tauka benung sama-sama baum betemu maya tu lalu ngintu pengerami pra-gawai laban kenu ku jaku udah tu sama-sama mai diri pulai ke menua lalu nyangka nadai betemu agi dalam timpuh meniga bulan. Nama udah betemu enggau pangan diri jarang ke enda ngirup ai bisa baik nya lelaki tauka indu Iban. Tu mih maya kenu kitai betemu enggau pangan diri. Randau enggau uti nya endang nyadika batang aktiviti kelimpah ari ngirup bebala mayuh lalu belagu nya kiraka siti ari chara dikena merindang pangan diri.
Nyau deka semak Hari Gawai, mayuh bala Iban ke gawa ba nengeri ngambi peremisi laban deka pulai bebala mayuh mulaika diri ke menua pesisir; bisi nya pulai ke rumah panjai lalu bisi nya pulai ke genturung pendiau baka sida ke rumah nyembuah.
Hari Gawai diintu sechara rasmi kena 1 haribulan Jun tang belalauka peneleba penulis bala Iban udah bela ngirai diri meniga hari sebedau hari Gawai nya. Agi ingat  penulis suba lebuh menua bedau datai jalai, kami pulai nengah jalai ai meraka tasik China Selatan baru datai ba pasar. Pasar nyau penuh dedat enggau bala Iban ke datai ari menua jauh. Bisi mega kaban belayan ke mega datai ke pasar ngambat bala ke datai ari jauh. Tu mih maya bala ke gawa baik nya kereja ke perintah tauka ke tasik nya melanja pangan diri enggau kaban belayan; nyau sepur bulu tuai sema jaku laban bala sida ngirup ba kedai china. Butul-butul bir nyau tedampar betemarung sebelah baruh mija, jaku nyau majak inggar; bisi nya nyeritaka pemayuh duit, pemesai prujek ke ditapi ba menua alai gawai. Bala ke baru ngangkatka diri bujang nya enti diatu kitai meda sida bebaika netbook, tablet enggau telefon binching sebelah pasar; ngesho ku jaku bekau ari beli apai indai. Kiraka agi tau dikumbai pra-gawai ga tu. Kiraka sebulan bulan May endang tau dikumbai bulan Pra-Gawai. Kadang-kadang orang ke sama ke udah ngintu Pra-Gawai ba nengeri betemu baru ba menua ngintu ga Hari Gawai. Nya mih Iban. Nama udah betemu sigi ngirup pun enggau pengujung.
Udah Pra-Gawai nya Hari Gawai Dayak. Gawai Dayak berengkah lemai 31 haribulan May ba ruai bilik diri empu. Kenu ku jaku orang kemaya hari tu malam mantar gawai. Penulis puas ga ngiga leka jaku mantar nya ba diksyenari ke bisi tang lain ga reti iya kelebih agi jaku pantar nya. Nyadi nyangka nya mih ti dikumbai orang putih ‘eve’ sesebengkah pengerami. Pengawa berengkah enggau bejaku enti bisi ari orang tuai bilik udah nya ditangkan enggau makai sereta ngirup. Nyau deka tengah malam baru nyeradakka ai pengayu lalu besampi ngajihka pemanah, pengelantang enggau penyenang datai ngagai diri sebilik.   Hari siti sekeda rumah panjai nya lalu besedia nganti penatai pengabang ari rumah ke sepemakai enggau sida. Pengawa tu tau dikereja besilih ganti. Lebuh maya tu mayuh aktiviti ukai semina ngenahka pemakai enggau ai irup aja. Baka nya mega ba menua ke nadai berumah panjai, aktiviti gawai nya digaga ba balai gempuru. Bisi mega semina begulu ari rumah sebuah ngagai rumah sebuah. Bejaku pasal begulu ari rumah sebuah ngagai rumah bukai bebala mayuh tu manah sereta rami amat, tang orang ke empu rumah balat amat napi penatai bala pengabang kelebih enti sida sebilik enda tauka indu ke siku aja empu rumah. Hari Gawai ti ditetapka perintah nya endang sehari aja tang kitai ke kala ninga, meda sereta teleba enggau utai ke nyadi bisi nya sebulan-bulan June nya mih bala Iban begulu kin kitu numi pangan diri atas nama gawai, nyau udah nyadi sosio-budaya Iban. Ngintu pengerami gawai tu ba sekeda orang baka ke nadai agi hari gawai taun dudi.
Enti ke gawa ba menua bukai, kira empat hari ngagai seminggu mih bala ke di rumah panjai tauka di menua lalu udah nya sida bela mulaika diri ke menua ke alai sida gawa.
Pengujung bulan June tauka bulan July, berengkah baru bala gerempung Iban ke ukai kuasa perintah merambu pengerami makai lemai dikena nutupka pengerami gawai ke suah agi dikumbai ngiling bidai. Baka nya baru ga pusin pengawa ti diatur semina bebida mimit ba program nya bisi aktiviti ngilingka tikai. Pengawa ngirup nya enda tau tinggal, enti enda digaga maya nya sigi udah tembu pengerami makai nya bala Iban ke bisi pangan lalu nyambung ba pub tauka kedai kupi nyangka bisi nya sampai pagi.
Nya ke baka pengawa bala Iban nama bulan May, June enggau July ninting taun. Gawai Dayak lebih ngagai pengawa sosial, pengawa ngerapitka kaul ti disempulang enggau aktiviti ngirup bebala mayuh enda milih laki tauka indu. Ditu penulis nadai madahka komen ari sukut pemanah tauka pengurang ngemeranka pengawa ti panjai baka tu. Semina pemacha diri empu mih ke patut bisi runding diri empu pasal pekara tu. Enggau tu penulis ngujungka kenang pengarang meri Selamat Hari Gawai ngagai semua pemacha blog Tempalai Kenang, ngarapka kita gerai nyamai, lantang senang, nguan menua, nadai apa nama ku Petara lalu panjai umur ku lutur. Penulis mega minta ampun enti bisi tekelanjur jaku, tekelanjur ngagai bala kita, iya ke manah tau diambi lalu iya ke jai nya buai ke tisi.

Tiada ulasan:

Catat Ulasan