Pemuka Jaku

Pemuka Jaku
Niat ati penulis nengkebang siti blog ngena jaku Iban ngambika jaku tu enda lenyau mabun laya nitihka aki ini kitai ke Serawai Mandai Betangga Tunggang lalu pia mega awakka iya tau nyadika pesaka sida Titik Nasan Pantau Ajan Panjai Lengan, Tuai Sebayan ba Bedega Lintang Takang. Laman tu ukai semina ngenang pasal pemansang jaku Iban di sekula enggau budaya bansa Iban tang mega ngenang pekara pasal pengerindu diau begulai sejalai sereta bekunsi tuju pengidup enggau mayuh pupu raban bansa ba Malaysia. Kepenudi bendar, laman tu dikarapka ulih nyadika penyanding penemu ngagai bala nembiak ke agi belajarka jaku Iban baikka iya di tikas sekula, institut pematih pengajar tauka universiti.

"Dikelala Buah ari Langgu, Dikelala Basa ari Penyiru, Dikelala Bansa ari Jaku"

Isnin, 11 April 2016

Meransang potensi enggau kompentensi nembiak nengah chara tisih



Tisih nya sebengkah pekara ti beguna dalam proses ngajar enggau belajar. Siti ari guna tisih nya dikena ngayanka asil pengulih belajar. Tisih mega beratika proses ngajar enggau belajar ari sukut efektif tauka enda. Nya alai, ubah dalam langkah rapat, strategi, akal chara enggau pedagogi ke dikena ngemansangka pengelandik sereta penemu nembiak patut ditukar ari pengawa ke nisih nguji pengulih belajar ngagai pengawa nisih ti ngemeranka pelajar. Tisih ukai semina nyadi indikator dikena meda pengelandik pengajar tauka pengeregas nembiak tang tisih mega patut ulih nusui sereta ngemadas akitiviti ngajar enggau belajar. Nya alai tisih mega ulih meransang potensi enggau kompetensi nembiak.

Semua nembiak endang individu ti unik, bisi penau sereta ngembuan  pengelandik. Nya alai, tiap-tiap iku nembiak patut diberi peluang mansang sereta nyadi orang ke menyana ngelui gentilang penau tauka peneleba ti udah dikembuanka sida.  Nelusur jurai Howard Gardner (1983) enggau teori pemintar mayuh chabang dia alai iya betatika pemayuh chara individu tau dilatih enggau meruan nitihka peneleba enggau pemintar sida neresa kurikulum ti ditagaka. Sekeda chara ti tau dikena ngemansangka nembiak iya nya baka ngemansangka pemintar nembiak neresa rampa pendiau, ngilir individu ti ngembuan dua tiga pemintar nyadi siti kontinum ti tegap sereta ngerembaika pengelandik sida ngena bantu teknologi.

Nembiak mega ulih diperansang nengah kompetensi sida. Peresa tradisional tauka peresa formal nya endang enda dilengkaka tang tisih ke dipejalaika di dalam enggau di luar kelas sekumbang proses ngajar enggau belajar nya opsyen dikena nentuka kompentensi nembiak. Reti nya tisih sepemanjai maya nya endang dikena pengajar ngemetulka penyilap konseptual lebuh nembiak belajar. Tisih bansa tu tau dipejalaika nengah chara formal ngambika pengajar nyamai betatika pengeregas individu nembiak. Iya mega begunaka nembiak nyadi partisipen ti aktif sekumbang proses ngajar enggau belajar dipejalaika. Sekeda tisih ti tau dipejalaika iya nya baka tu:

Tisih ti keterubah diperati nya pengawa mantaika asil. Tisih ti bansa tu begunaka nembiak mantaika asil kereja ngena chara mansutka jaku tauka nusui proses ba sesebengkah aktiviti ti diberi pengajar. Nembiak nerangka definisyen, ngerintai proses, ngupas konsep enggau nelusur prosedur baik nya ngena slaid powerpoint, charta, kar minda enggau ti bukai. Dalam hal tu, pengajar tau mandangka asil kereja ti manah ngambika nyadi peransang individu tauka raban nembiak ke bukai. Sida deka berasai temegah lalu individu ke empu asil kereja nya mega deka teperansang agi belajarka pekara baru. Tu ngujungka nembiak rindu besemekih enggau pangan diri ngasilka inovasyen baru.

Kedua nya dipeda ari aktiviti praktikal, iya nya pengelandik enggau proses. Aktiviti praktikal tu dikena nisih sereta nguji pengelandik psikomotor enggau pengelandik proses lebuh nembuka sesebengkah model tauka artifek. Latih pemandai jari tau dikena nisih sekeda nembiak ti kurang pengerindu ba aktiviti akademik. Ngena chara nisih ti baka tu nembiak deka diuji chara proses tauka prosedur ngasilka model tauka artifek. Pengajar enggau bala bakih tau nanya enggau silik chara proses ngasilka model tauka artifek nya. Ari nya pengajar ulih nentuka asil pelajar siku-siku nembiak.

Aktiviti beraban nya chara ti ketiga. Aktiviti beraban tu dikena nguji nembiak belajar beripai enggau pangan diri lebuh nembuka projek. Bekerejasama lalu nanggam kaul ti tegap entara pupu raban bansa tau ditanam ba ati nembiak beteraska konsep 1 Malaysia. Ari nya sida tau bekunsi penemu, betukar peneleba, bekomunikasyen sereta ngayanka tanggung pengawa ngagai raban sida. Pengajar tau betanya ngagai genap iku nembiak senaka ni siku-siku ari sida meri kerejasama. Nyadi tu chara dikena nentuka pengangkun siku-siku ngagai raban sida empu.

Nangkanka tu nya pengawa mejah seruri diri empu. Nyadi tu peluang nembiak nemu taka pengelandik diri empu lebuh dibandingka enggau bala bakih diri. Ba senentang tu nembiak dilalau mejah bakih diri enggau lurus ati ngambika ulih meri peluang alai ngemetulka penyilap. Peluang patut diberi ngagai semua nembiak mejah seruri pangan diri ngambika sida ulih sama-sama besaup mantaika idea diri empu. Pengajar ti nyadi fasilitator tau bebandingka penemu siku-siku nembiak lalu besedia maras penemu enti sema bisi lunggar ari patut.

Chara ti kepenudi nya tisih betulis. Tisih bup tebuka ba topik ti udah ditarak tau dipejalaika dikena beratika respons enggau pemereti nembiak. Tanya ke diberi mega tebuka, reti nya tanya ukai semina bepusat ba pekara ke bisi dalam teks aja enggau ngingatka fakta tang nyerangkap tanya aplikasyen. Reti nya tanya tau dikenataika dikena nentuka nembiak ulih ngena penemu ke dipelajarka sida dikena mutarka sesebengkah isu, nempa inovasyen baru, mandangka pengelandik enggau kreativiti enggau mayuh ke bukai.

Belalauka pekara ti udah dikupas ba atas nyemetak bendar madahka tisih tu sebengkah pekara ti beguna dalam proses ngajar enggau belajar laban iya ulih dikena ngayanka asil pengulih belajar. Tisih mega beratika proses ngajar enggau belajar ari sukut efektif tauka enda. Nya alai, ubah dalam langkah rapat, strategi, akal chara enggau pedagogi ke dikena ngemansangka pengelandik sereta penemu nembiak patut ditukar ari pengawa ke nisih nguji pengulih belajar ngagai pengawa nisih ti ngemeranka pelajar. Tisih ukai semina nyadi indikator dikena meda pengelandik pengajar tauka pengeregas nembiak tang tisih mega patut ulih nusui sereta ngemadas akitiviti ngajar enggau belajar ke lalu ulih meransang potensi enggau kompetensi nembiak.

Sanding Penemu:

Black P. Harrison, C. Lee, C. Marshall, B & William, D (2003), Assessment for Learning: putting into practice, Maidenhead, Open University Press.

Black, P & William, D. (1998), Assessment and Classroom Learning. Assessment in Education.

assessment.tki.org.nz/Assessment

www.academia.edu/.../Definisi_Pentaksiran 

www. assesment for learning.edu.au

www.moe.gov.my/my/soalan_lazim?

 

Tiada ulasan:

Catat Ulasan